Andries Knol (BVMBO): “Als professional kun je het eigenlijk niet maken om niet mee te werken”

Deze bemoeienis kan volgens Andries leiden tot ongewenste invloeden en verwarring over wat een leraar zou moeten kunnen en waarop die beoordeeld zou moeten worden. Daarom moeten leraren en docenten volgens hem de urgentie voelen om deel te nemen aan het Beroepsbeeld Leraar.

“Iedereen vindt iets van het onderwijs en lijkt zich daarin ook expert te voelen. Maar als het over het ‘hoe’ van het onderwijs gaat, zijn alleen de docenten de experts. Het komt natuurlijk ook omdat wij die ruimte bieden. Met het beroepsbeeld kun je een gedeelte van die ruimte afsluiten en zeggen: ‘Hier ga jij niet over, dit is iets van de leraren en docenten’.”

Een van de doelen van het Beroepsbeeld Leraar is om een duidelijk beeld te schetsen van het beroep en waar docenten en leraren voor staan. Het biedt hen de mogelijkheid om aan te geven wat zij belangrijk vinden in hun vak en waarin ze autonomie willen hebben. 

“Ik denk dat het voor docenten van nu en voor docenten in de toekomst dankzij het beroepsbeeld gemakkelijker wordt om te kijken naar functiewaardering, functiepaden en alle mogelijkheden die er zijn binnen het onderwijs. Dat er niet dingen ineens uit het onderwijs verdwijnen. Dat zie ik nu wel gebeuren in het mbo.”

Het mbo heeft al een bestaand beroepsbeeld dat actief wordt gebruikt en zeer gewaardeerd wordt. Maar er is een zorgwekkende trend waarneembaar die Andries Knol hoopt aan te pakken met het nieuwe beroepsbeeld: 

“In het mbo zie je dat men steeds meer weghaalt bij docenten. Met het beroepsbeeld in de hand, kun je zeggen: ‘Ja wacht even, het is leuk dat we examens inkopen, maar het ontwikkelen van examens hoort bij mijn beroep. Dat kun je niet zomaar weghalen bij mij.”

Volgens Andries kan dit voorkomen worden door enkele essentiële elementen die ontbreken in het huidige beroepsbeeld toe te voegen en te verduidelijken in het nieuwe beroepsbeeld:

“Wat er naar mijn mening nog bij zou kunnen, is een specifiekere invulling van het beroep, vooral op het gebied van pedagogisch-didactische vaardigheden. Je kunt een expert zijn in activerende didactiek, digitale didactiek of praktijkgericht leren. Maar hoe word je dat en waar moet je je in bekwamen? En hoe vaak moet je je bijscholen? Dit soort zaken worden momenteel niet voldoende belicht. Het is belangrijk om hiernaar te kijken. Wat heb je allemaal nodig om een goede docent te zijn en te blijven? En welke vormen van professionalisering zijn hiervoor vereist?”

Naast het creëren van een beter beeld van wat het beroep inhoudt, hoopt hij dat er straks een beroepsbeeld staat waarin docenten zich herkennen, een beroepsbeeld waar docenten trots op kunnen zijn.

“Het nieuwe beroepsbeeld moet ook een stimulans zijn voor mensen die overwegen om in dit beroep te stappen. Het moet laten zien dat het een veel veelzijdiger beroep is dan ze dachten, met veel meer mogelijkheden. Het is nu echt aan de beroepsgroep zelf om een beroepsbeeld neer te zetten. En ik denk dat het een eerste hele belangrijke stap is tot meer beroepsgroepsvorming. We zijn al wel formeel een beroepsgroep, maar gedragen ons nog niet altijd als zodanig. Daarom zou ik willen zeggen: ‘Als professional kun je het eigenlijk niet maken om niet mee te werken aan de totstandkoming van het Beroepsbeeld Leraar’.”

Andries Knol is voorzitter van de BVMBO, de beroepsvereniging voor opleiders in het mbo en daarnaast docent Bewegingsonderwijs aan het Deltion College in Zwolle.